ملاصدرا درباره‌ی آگاهی گیاهان چه می‌گفت؟
تاریخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۵۵۷۵۷
او تنها نوعی شعور لمسی برای نباتات قائل شده که در نظر برخی مفسران حکمت متعالیه می‌تواند به وجود نحوه‌ای علم و ادراک در گیاهان نیز تفسیر شود. اما در هر صورت نفس مجرد را تنها برای حیوان و انسان ثابت کرده و بر نفی علم و آگاهی از جمادات تصریح دارد.
به گزارش انصاف نیوز، این موضع البته نزدیک به دیدگاه غالب فیلسوفان مسلمان در طول تاریخ بوده و طبیعتاً نافی پنسایکیزم و وجود ادراک و آگاهی در همه موجودات است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما نکته این‌جاست او در جلد هشتم اسفار و آن هم ذیل عنوان «فی اللمس و احواله»، پس از بیان اینکه ادراک در نبات و جماد هم وجود دارد و ادعای اینکه چنین دیدگاهی با مبنای او در باب علم (حضور صورت مجرد نزد مجرد) منافاتی ندارد، ادامه می‌دهد: «پس جسمانیت مانع صورت وحدانی که قابل حیات باشد، نیست. به شرط آن‌که دچار تضاد [در عناصرش] نباشد؛ همان‌طور که افلاک این‌چنین‌اند [طبق دیدگاه قدما که برای افلاک نیز قائل به نفس و ادراک بودند] و به دلیل عدم تضاد و تفاسد، حیات نطقی (عقلی) دارند. [منظور صرف حیات زیست‌شناختی نیست؛ بلکه حیات نطقی و ادراک عقلی را مطرح می‌کند]. پس گیاهان نیز بدلیل آن‌که تضاد در عناصر آنها شدید نیست، بعید نیست که قوه شعور ضعیف متناسب با خودشان را داشته باشند».
صدرا در ادامه توضیح می‌دهد که بر اساس مبنای فلسفی خویش که وجود را مساوق و هم‌مصداق با علم و حیات می‌داند، لاجرم باید به چنین دیدگاهی ملتزم گردد: «چگونه این‌طور نباشد؛ در حالی‌که وجود با مراتب مختلفش در نظر ما عین علم و شعور (با مراتب مختلفش) است؟ و به همین دلیل است که عارفان الهی اعتقاد دارند تمام موجودات آگاه نسبت به پروردگارشان هستند و همان‌طور که قرآن می‌فرماید بر پروردگارشان ساجدند». البته او تأکید مجدد دارد که این علم و ادراک و شعور دارای مراتبی از شدت و ضعف است (مانند خود مراتب وجود) و هرچه وجود از شوب عدم رهاتر باشد (مرتبه بالاتری داشته باشد)، ادراکات او نیز تمام‌تر و شدیدتر است. بنابراین سطح شعور و ادراک نباتات را ضعیف باید دانست
برخی شارحان برای توجیه تفاوت نظر مؤلف گفته‌اند چه بسا دیدگاه اصلی او در این موضع بیان شده و سایر موارد که نافی ادراک و علم از جمادات بود، از باب همراهی با دیدگاه جمهور فلاسفه بیان شده است. اما در شرایطی که بحث ذیل اتحاد عالم و معلوم، و نیز مباحث تجرد نفس و… هماهنگ با دیدگاه عموم فیلسوفان بوده و اکنون ذیل عنوانی فرعی و در خلال بحثی حاشیه‌ای بر این نکته تصریح شده، بیشتر نوعی ناهماهنگی درونی را بازتاب می‌دهد.
علامه طباطبائی در حاشیه بر همین موضع از جلد هشتم اسفار (ص۱۶۴)، نظر اخیر صدرالمتألهین را تقویت کرده و تلاش می‌کند برای تأیید وجود جنبه‌ای مجرد در اشیاء مادی، استدلال و تبیینی ارائه دهد؛ هرچند که کار شاقی است و با تصریحات سابق صدرا نیز در تضاد است.
حاجی سبزواری اما اعتقاد دارد: «در این کلام صدرالمتألهین، جنبه‌های مختلفی از مسامحه وجود دارد که بر کسی که اصول سابق در مباحث عاقل و معقول را به یاد داشته باشد، مخفی نیست…»
کانال عصر ایران در تلگراممنبع: عصر ایران
کلیدواژه: ملاصدرا آگاهی گیاهان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۵۵۷۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ورود دام به ییلاقات شمال دامغان «ممنوع» شد
علی جمشیدی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه از ورود دام به مراتع ییلاقی شمال دامغان جلوگیری می‌شود، تاکید کرد: این مناطق ییلاقی در واقع مراتع هستند و در نتیجه تا پانزدهم خرداد ماه از ورود دام به مراتع جلوگیری می‌کنیم و هدف این طرح آن است که گیاهان مرتعی بتوانند تا زمان ورود دام‌ها رشد مناسبی داشته باشند.
وی افزود: اگر گیاهان مرتعی به رشد خوبی برسند می‌توانند به بذر نشسته و گل بدهند در نتیجه تکثیر شده و نسل شأن ادامه پیدا می‌کند اما در صورتی که این گیاهان رشد نکرده باشند با ورود دام‌ها نه تنها گیاهان بلکه تکثیر آنها هم به خطر می‌افتد و در نهایت منطقه‌ای بدون گیاهان مرتعی خواهیم داشت
مسئول مراتع منابع طبیعی دامغان همچنین بیان کرد: عملیات قرق در مراتع دامغان از ابتدای سال جاری اجرایی شده و خواستار همراهی و همکاری مردم بومی و چوپانان و گله داران منطقه با این طرح هستیم چرا که در وهله اول نفع این کار به خودشان باز می‌گردد.
جمشیدی با بیان اینکه اهمیت رشد و گل دهی گیاهان در این زمان از سال بسیار زیاد است، تاکید کرد: طرق قرق ییلاقات شمال دامغان تا ۱۵ خرداد ماه سال جاری در ۲۵۰ هکتار از اراضی شمال این شهرستان اجرایی شده است.
وی با بیان اینکه در زمان اجرای این طرح از ورود هرگونه دام به مراتع ییلاقی در شمال دامغان جلوگیری شده و با تخلف‌ها در این زمینه برخورد نیز خواهد شد، افزود: کمک به رشد و افزایش گیاهان مرتعی مهمترین موضوعی است که در اجرای این قرق به دنبال تحقق آن هستیم.
کد خبر 6096943
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟